علت زردی در نــوزاد
علت زردی نوزاد در اصل بالا بودن سطح رنگدانه ای در خون به اسم بیلی روبین است. عوامل زیادی در بالا رفتن این رنگدانه موثر هستند و هر چه مقدار آن در خون بیشتر شود سطح پوست زرد رنگ می شود. این رنگدانه در همه افراد در گروهای سنی مختلف وجود دارد و در واقع یک فراورده ی جانبی می باشد که در زمان تجزیه سلول سلول های قرمز خونی که پیر شده اند به وجود می آید و کبد آن را جمع و از طریق مدفوع دفع نکند در خون باقی می ماند و کودک دچار زردی می شود.
وقتی نوزاد در شکم مادر قرار دارد مسئولیت دفع بیلی روبین با کبد مادر است اما پس از اینکه کودک به دنیا بیایید این مسئولیت را کبد نوزاد انجام می دهد که تا حدودی در روزهای ابتدایی مشکل ساز می شود. ریشه این مشکل در ضعیف بودن عملکرد نوزاد در روزهای ابتدایی تولد است و هنوز کبد به اندازه کافی توانایی تجزیه و دفع بیلی روبین را پیدا نکرده است.
تجمع این رنگدانه ها باعث زرد شدن رنگ پوست صورت و چشم های نوزاد در روزهای ابتدایی می شود و رفته رفته رسوب این رنگدانه در قسمت های دیگر بدن مانند شانه ها، شکم و در نتیجه پاها هم کشیده می شود. معمولا تا تجمع زیاد و زرد شدن پوست یکی دو روز طول می کشد و نوزادانی که بعد از روز دوم مبتلا می شوند را اصطلاحا زردی فیزیولوژیک می گویند که ممکن است علایم بیماری یک یا دو هفته در بدن کودک باقی بماند. که در این خصوص روش های درمانی موثری هستند که علایم را در همان روزهای ابتدایی کنترل می کنند و مانع رسیدن آن به سایر اندام های بدن می شوند.
آیا تغذیه نوزاد با شیر مادر می تواند علت زردی باشد
دلیل اینکه نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند و دچار زردی می شوند در عدم دریافت کافی مایعات است. در روزهای ابتدایی تولد شیر مادر به میزان کافی ترشح نمی شود از این رو عدم ترشح مقدار کافی شیر به احتمال بالا سطح بیلی روبین در خون نوزاد را بالا ببرد و کودک دچار این عارضه گردد. در برخی موارد ممکن است نوزاد به مقدار کافی از شیر مادر تغذیه کند اما با هر بار تغذیه سطح بیلی روبین افزایش پیدا کند که این در صورتی است که ماده ای در شیر با توانایی پردازش و دفع بیلی‌روبین تداخل داشته باشد و همین مورد سبب ایجاد عارضه در نوزاد گردد. در اینگونه موارد پزشک چند روز یک تغذیه تکمیلی را جایگزین شیر مادر می کند و پس از درمان باید شیردهی از سر گرفته شود.
درصدی از نوزادان هم هستند که با تغذیه ممکن با شیر مادر درمان می شوند و در واقع تغذیه در برخی نوزادان عامل ایجاد بیماری و در برخی دیگر عامل درمان است که تشخیص این موارد با پزشک متخصص کودکان است.
فهرست مطالب
چرا نوزاد مبتلا به زردی می شود
علت زردی در نوزادان متفاوت است اما به طور کلی چهار عامل اصلی در بروز این بیماری دخیل هستند.
کم کاری آنزیم های کبدی
این مورد یکی از علل مهم به وجود آورنده ی بیماری است ک با پرخونی نوزاد می تواند همراه باشد. این آنزیم دخیل در بیماری یرقان آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز می باشد.
ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد: این ناسازگاری در صورتی روی می دهد که به طور مثال گروه خونی مادر O باشد و گروه خونی نوزاد A یا B باشد است یا در پاره ای از مواقع مادرانی با RH منفی نوزادانی با RH مثبت دارند که این ناسازگاری ها ممکن است در ابتلا به بیماری یرقان دخیل باشند.
عفونت‌های نوزادی یکی دیگر از علت های ابتلا نوزاد است.
یک مورد مهم دیگر که نقش مهمی در ابتلا نوزاد به این عارضه را دارد اختلال در تیروئید می باشد که پس از بررسی می توان درمان های موثر را شروع کرد.
این بیماری در دوران بارداری قابل پیشگیری نیست و هیچ راهی برای عدم ابتلا وجود ندارد و گاها پیش آمده که کودک هیچ کدام از علت های بالا را نداشته اما پس از تولد دچار یرقان شده است.
آیا نوزادان خاصی استعداد بیشتری برای ابتلا به زردی دارند
سوال مهمی که در مورد زردی نوزاد ممکن است برای خیلی از والدین پیش بیاید این است آیا علت ها و استعدادهای پیش زمینه ای هستند که درصد ابتلا را در نوزاد بالا ببرند؟ تحقیقات موثر و مفیدی که در این زمینه انجام شده همگی حاکی از آن بوده است که به احتمال زیاد علت های زیر می تواند باعث شود که نوزاد استعداد بیشتری در ابتلا به یرقان را داشته باشد.
نوزادانی که خواهر یا برادر آن ها در نوزادی دچار این عارضه شده اند.
نوزادانی که در حین تولد خونمردگی شده اند. در واقع سلول های قرمز خون که در خونمردگی جمع می شوند تجزیه می شوند و این تجزیه شدن باعث افزایش بیلی روبین می شود چون بیلی روبین نتیجه شکستن سلول های قرمز خون است.
یکی از مهمترین علت های یرقان نارس بودن نوزاد است. اگر کودک کمتر از ۳۷ هفته به دنیا بیایید احتمال ابتلا آن بسیار بیشتر از نوزادانی است که ۳۹ هفته کامل را طی کرده اند. نارس بودن کبد این نوزادان زمینه تجمع و عدم پردازش بیلی روبین است. این نوزادان در ابتدای تولد تحت مراقبت های ویژه قرار می گیرند تا در صورت ابتلا شدن سریعا روش های درمانی موثر را انجام دهند.
قومیت شرق آسیا هم موارد ابتلا به یرقان بیشتری در آن ها دیده شده است.
داشتن اختلال ژنتیکی خاص
داشتن اختلال ژنتیکی خاص می تواند زمینه ساز ابن عارضه شود اختلالاتی از قبیل سندرم ژیلبرت (Gilbert 's syndrome)، نقص ارثی دیواره سلول های قرمز خون، یا گالاکتوزمی که یک اختلال متابولیک ارثی می تواند این عارضه را نمایان و یا تشدید کنند.
داشتن بیماری های خاص مثل کیستیک فیبروز یا کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی)
این بیماری ممکن است در روز اول تولد یا همان ۲۴ ساعت ابتدای تولد ایجاد شود که علت آن وجود عارضه های جدی از قبیل اختلال کبد، کیسه صفرا، روده کوچک، عفونت، ترومای شدید حین تولد، بیماری خاص و …می باشد. شرکت نوین طب ایران دارنده ی انواع دستگاه های تست و درمان زردی می باشد که محصولات برندهای معتبر جهانی را عرضه می کند.
نوزاد را به خاطر زردی از شیر مادر محروم نکنید
زردی در برخي نوزادان ممكن است بر اثر استفاده از شير مادر باشد. 2 گروه از نوزادان هستند كه با خوردن شير مادر به زردي مبتلا مي شوند. گروه اول بيشتر نوزادان مادرانی هستند كه به طريق سزارين وضع حمل كرده اند و زردی به دليل كم بودن شير مادر و در روزهاي اوليه تولد ايجاد مي شود. در اين حالت چنانچه تغذيه با شير مادر استمرار داشته باشد، رفته رفته شير مادر بيشتر و كمبود كالری نوزاد جبران مي شود و همچنين حركات روده او بهتر شده و زردي از بين مي رود.
در نوع دوم، زردی نوزاد معمولا از هفته دوم تولد آغاز مي شود و علت آن مي تواند موادي باشد كه در شير وجود داشته و باعث غيرفعال كردن آنزيم هاي كبدي و روده اي نوزاد مي شود كه اين موضوع مواد صفراوي را باز جذب مي كند.
درواقع اين مشكل به خاطر رشد ناكافي روده و كبد نوزاد رخ مي دهد. در اين مورد هم پزشكان توصيه مي كنند كه تغذيه کودک با شير مادر را ادامه دهيد و چنانچه به علت شدت زردي، نياز به تعويض خون نوزاد باشد، پزشك توصيه مي كند كه حداكثر 48 ساعت شير مادر را قطع و از شير خشك يا شير دوشيده شده براي تغذيه كودك استفاده نمایید. البته پس از رفع زردي، مجددا بايد تغذيه با شير مادر را شروع کرد.
